Jak zbieranie danych z otwartych źródeł usprawnia śledztwo

W internecie nic nie ginie i nic nie znika. W pewnym sensie jest to prawda, wrzucając cokolwiek do internetu nie mamy pewności, że nie zostanie to zachowane, a w przyszłości nie stanie się kluczowym dowodem w sprawie sądowej, cywilnej lub nawet karnej. Na niektóre informacje pojawiąjące się w sieci użytkownicy internetu nie mają wpływu. Ogólne wycieki danych, urządzenia rejestrujące obraz, boty zapisujące strony internetowe, urządzenia podłączone do sieci. Momentami można poczuć przeciążenie ogromem danych zalewających codzienny internet.

1 2 3

Czym są otwarte i ogólnodostępne źródła

Otwarte i przede wszystkim jawne źródła informacji to wszystkie zbiory danych ogólnodostępne dla każdego obywatela. Są to m.in.

Media tradycyjne

prasa drukowana (np. dzienniki, czasopisma branżowe, dokumenty rządowe),

telewizja informacyjna, rozgłośnie radiowe,

literatura (książki, publicystyka, analizy, śledztwa dziennikarskie).

Internet

Surface Web

Część Internetu z którą mamy na co dzień do czynienia. Internet, którego używamy do codziennych czynności, takich jak sieci społecznościowe i czytanie wiadomości, (pop. Common Web).

Surface Web posiada elementy charakterystyczne dla Deep Web. Każda strona internetowa, która wymaga poświadczenia dostępu, jest technicznie rzecz biorąc Deep Web, ponieważ wyszukiwarka nie ma dostępu do tej zawartości.

Przykładowe dane znajdujace się w Surface Web`ie

Witryny informacyjne, takie jak CNN, BBC i The New York Times.
Platformy mediów społecznościowych, takie jak Facebook, Twitter i Instagram.
Sklepy internetowe takie jak Amazon, eBay i Etsy.
Blogi, fora i osobiste strony internetowe.

Deep Web

Deep Web to część Internetu, która nie jest indeksowana przez wyszukiwarki i dlatego nie jest dostępna za pośrednictwem standardowych zapytań. Jest znacznie większa niż Surface Web i zawiera ogromną ilość informacji, które nie są przeznaczone do publicznego użytku. Deep Web zawiera treści ukryte za zaporami, formularzami logowania i innymi ograniczeniami dostępu.

Przykładowe dane znajdujace się w Deep Web`ie:

Konta bankowości internetowej i dokumentacja finansowa.
Treści oparte na subskrypcji, takie jak czasopisma naukowe, usługi przesyłania strumieniowego i strony z wiadomościami.
Prywatne bazy danych, takie jak dokumentacja medyczna lub dokumenty prawne.
Wewnętrzne sieci dla firm, szkół i agencji rządowych.
Konta e-mail i prywatne platformy przesyłania wiadomości.

Dark Web

Dark Web to niewielka, celowo ukryta część Deep Web, która nie tylko nie jest indeksowana przez wyszukiwarki, ale także wymaga specjalnego oprogramowania. Jest to część Internetu, która jest celowo ukryta przed opinią publiczną i często wiąże się z nielegalnymi działaniami i anonimowością. Należy jednak zauważyć, że Dark Web nie jest z natury nielegalny ani niebezpieczny; jest to po prostu narzędzie, które można wykorzystać do różnych celów, zarówno dobrych, jak i złych.

Przykładowe dane znajdujace się w Dark Web`ie:

Czarne rynki sprzedają nielegalne narkotyki, broń i skradzione dane.
Fora dla hakerów i cyberprzestępców.
Anonimowe platformy komunikacyjne dla demaskatorów i aktywistów.
Podrobione towary i podrobione dokumenty.
Usługi handlu ludźmi i wykorzystywania.

Komercyjne bazy danych

Literatura niszowa

Jak otwarte źródła wpływają na śledztwo

Otwarte źródła (OSINT, Open Source Intelligence) to nieodłączna część każdego śledztwa, zarówno dziennikarskiego, policyjnego, jak i prywatnego. Spowodowane to jest nieograniczonym dostępem do ogromnej ilość danych udostępnianych publicznie w mediach społecznościowych, stronach internetowych, forach, bazach itp.. Dzięki temu śledczy mogą zbierać informacje z przeróżnych platform, co często pozwala na zbudowanie szerszego obrazu sytuacji i wyciągnięcia dodatkowych wniosków.

Pozwala to każdemu analitykowi na szybsze i bardziej efektywne zbieranie informacji niż za pomocą tradycyjnych metod. Efektem tego jest pojawienie się dużej ilości narzędzi do analizy danych i automatyzacji procesów. Przykładowo, narzędzia do monitorowania mediów społecznościowych pozwalają na śledzenie nagłych zmian i ich szybkie rejestrowanie w kluczowych dla śledztwa momentach. Dzięki analizie zdjęć, filmów, metadanych (np. z plików EXIF) oraz informacji geolokalizacyjnych, śledczy mogą identyfikować osoby, miejsca czy przedmioty związane z danym śledztwem. Narzędzia takie jak Google Earth czy Mapy OpenStreetMap pozwalają na dokładne określenie lokalizacji na podstawie zdjęć. Analiza postów na mediach społecznościowych może pomóc w ustaleniu motywów przestępstwa lub powiązań między osobami.

Dostęp do otwartych źródeł ułatwia również współpracę pomiędzy wieloma podmiotami np. dziennikarzami, badaczami bezpieczeństwa, prywatnymi detektywami, co prowadzi do jeszcze bardziej efektywnych śledztw. Powszechny dostęp do całej masy narzędzi typu Open Source, zadań i zawodów CTF umożliwia rozwijanie umiejętności analitycznych.

Jednym z dużych wyzwań stojących przed śledczymi jest filtrowanie i analiza całej ilości danych krążącej w internecie. Powszechna dezinformacja generuje dodatkową potrzebę sprawdzania czy dane zebrane w sieci są wiarygodne i rzeczywiście posiadają pokrycie w prowadzonym śledztwie. Dużą rolę odgrywa tutaj weryfikacja faktów (ang. Fact Checking) polegająca na porównywaniu danych z różnych źródeł.

Jednym ze sposobów poradzenia sobie z przytłaczającą ilością informacji, są już wspomniane wyżej programy i narzędzia ułatwiające analizę zebranych informacji. Otwarte źródła pozwalają lepiej i efektywniej przeprowadzić prowadzone śledztwo i realnie zwiększyć szanse na jego rozwiązanie.

Gromadzenie informacji w śledztwie, ich analiza i raportowanie

Gromadzenie informacji, ich analiza i raportowanie to standardowe etapy każdego śledztwa, niezależnie od tego, czy prowadzone jest przez organy ścigania, dziennikarzy śledczych, czy prywatnych detektywów.

Po zebraniu danych konieczna jest ich analiza, aby wyciągnąć wnioski i zidentyfikować kluczowe elementy śledztwa.

Przykładowe Etapy analizy zebranych informacji:

Weryfikacja danych:
- Sprawdzenie wiarygodności źródeł.
- Eliminacja dezinformacji lub błędnych informacji.
Łączenie faktów:
- Identyfikacja powiązań między osobami, zdarzeniami i miejscami.
- Tworzenie chronologii zdarzeń.
Identyfikacja wzorców:
- Wykrywanie powtarzających się zachowań, schematów działania czy nieprawidłowości.
Analiza sieciowa:
- Badanie relacji między osobami lub podmiotami (np. za pomocą narzędzi do wizualizacji sieci).
Analiza techniczna:
- Badanie dokumentów, zdjęć, nagrań pod kątem autentyczności lub ukrytych informacji.

W analizie informacji z dużą pomocą przychodzą narzędzia do tego stworzone tj. Maltego, SpiderFoot, Obsidian, XMind.

Końcowym etapem śledztwa jest przedstawienie zebranych informacji i wyników analizy w przejrzysty i zrozumiały dla każdego sposób. Raport najczęściej przedstawiany jest w formie dokumentu tekstowego, ale można w nim również zawrzeć wykresy, mapy, tabele, zdjęcia czy nawet wizualizacje.

Przykłądowe elementy raportu:

Streszczenie: Krótkie podsumowanie najważniejszych wniosków.
Wprowadzenie: Cel śledztwa i postawione pytania badawcze.
Metodologia: Opis sposobu gromadzenia i analizy danych.
Wyniki: Prezentacja zebranych informacji, często z wykorzystaniem wykresów, map, tabel czy zdjęć.
Wnioski: Interpretacja wyników i odpowiedzi na postawione pytania.
Rekomendacje: Sugestie dotyczące dalszych działań (np. wszczęcie postępowania karnego, dalsze dochodzenie).

Gromadzenie informacji, ich analiza i raportowanie to procesy, które wymagają precyzji, rzetelności i umiejętności technicznych. Skuteczne śledztwo opiera się na połączeniu różnych źródeł danych, krytycznej analizie i jasnym przedstawieniu wyników. Niezależnie od rodzaju śledztwa, kluczowe jest zachowanie etyki i poszanowanie prawa.